Sifu
Janusz Szymankiewicz

Miecz jian i szabla dao należą do najstarszych typów broni tnących w Chinach. Z czasem ich użycie zostało rozwinięte w bardziej skomplikowane techniki. Jednym z kierunków rozwoju, było stosowanie par tych broni równocześnie. W XVIII wieku w Min-nan dużą popularność zyskała para dao pochodząca ze środowiska stowarzyszenia Xiaodaohui z Zhangzhou, noszona dla kamuflażu w jednej pochwie. Posiadały one w tym celu specjalną konstrukcję rękojeści. Jednosieczne proste ostrza skrócono do długości ludzkiego ramienia. Dla ułatwienia wykonywania technik walki ostrze zwężało się stożkowo do sztychu. Konstrukcja rękojeści pozwalała nosić tę parę ni to noży, ni to tasaków, w jednej pochwie. Tak powstała para noży zwana czasami nożami motylkowymi, jakkolwiek w dosłownym tłumaczeniu znaków chińskich, występuje tu słowo dao, czyli szabla.

W tym miejscu mała dygresja, Wong Shun Leung Sifu nie lubił nazwy noże motylkowe. Uważał, że używają jej ci, którzy nie znają technik tej broni. Twierdził w przenośni, że gdyby motyl miał tak ciężkie skrzydła, jak ciężka jest para noży, to nie potrafiłby latać.
W podstawowej wersji noże posiadały hak przy gardzie, który pozwalał chwytać broń przeciwnika. Pozwalał też na manewrowanie nią obracając wokół nadgarstków. Dawało to możliwość wyprowadzania w zależności od konstrukcji danego systemu, ataków na długi i krótki dystans.

Trening taką prarą noży występuje w systemie Ving Tsun Hok kuen z Fujian i zapewne było to źródło do rozwijania jej w innych, związanych ze tym systemem kung fu stylach.

O Ving Tsun kuen do końca nie wiadomo w którym momencie posiadał on bronie jak i inne przyrządy treningowe. Kij pojawił się około 1820 roku. Para noży, mimo iż w historii systemu mówi się o nich w momencie legendarnego pojedynku Wong Wah Bo i Leung Yee Tai, tak naprawdę objawia się dopiero za życia i działalności wielkiego mistrza Leung Jun. Ten wybitny wojownik Ving Tsun kung fu uformował ostatecznie system i jego metody treningowe.

Ze względu na kształt i techniki, szczególnie postawy i poruszanie, można bez zbytniej pomyłki założyć, że technika walki parą noży została do systemu przejęta, a na pewno ostatecznie ukształtowana, około 1850 r. i nałożona na istniejące już i sprawdzone rozwiązania systemowe walki bez broni, przeciwnie niż było to w przypadku kija.
Stworzono formę Bart Cham Dao „osiem metod /dróg, sposobów/ walki nożami”.
Sprawą podstawową w ćwiczeniu technik tej broni jest koordynacja pracy rąk tak, by samemu nie narazić się na kontuzję i koordynacja technik noży z pracą reszty ciała. Znajduje tu zastosowanie zasada jedności ciała i broni – dao sao hup jeet.

Tak jak w innych technikach systemu, każdy atak jest połączony z parowaniem lub blokowaniem drugim nożem, a każda obrona łączy się zwykle z równoczesnym kontratakiem.
W formie Bart Cham Dao mają zastosowanie wszystkie poznane już wcześniej zasady systemowe. Istotą jest jednak przesunięcie siły z łokci do nadgarstków, dlatego też zbyt wczesny trening z tą bronią może „popsuć” technikę chi sau. W technikach noży nie ma bowiem jeet jin tj. siły i zasady zarazem wynikającej z treningu lat sao jeet jin w walce wręcz.

Wykorzystuje się tu też kroki do przodu i do tyłu. Forma Bart Cham Dao zawiera też przesłania, które nie mogą być interpretowane w sposób bezpośredni. Przykładem jest rozpoczynające formę kopnięcie. Wielu instruktorów naucza zastosowania techniki noży z użyciem tego właśnie kopnięcia. Tym czasem nic bardziej błędnego. Ruch kopnięcia należy rozumieć zupełnie przeciwstawnie. Oznacza on ni mniej ni więcej, tylko nigdy nie atakuj kopnięciami przeciwnika uzbrojonego w noże.

W Ving Tsun kuen z Hong Kongu zaniechano techniki fan dao tj. obracania broni wokół nadgarstków. Dlatego noże mogły obyć się już bez haka. Jest on jednak nadal stosowany, bo stanowi istotny element gardy. Nie powinien być zbyt obszerny, bo utrudnia z kolei zwarte manewrowanie bronią.

Forma Bart Cham Dao nauczana obecnie, dzieli się tu na sześć sekcji. Być może kiedyś było ich osiem, ale ze względów funkcjonalnych zmniejszono ich ilość, przy zachowaniu nazwy formy. Inna wersja pochodzenia nazwy sugeruje błąd w pisowni znaków, dokonany w ubiegłych latach przez niewprawnego kaligrafa (takie przypuszczenie wysunął mistrz Wong Shun Leung). Jeżeli przyjąć, że technikami rozdzielającymi sekcje jest podwójne ułożenie równoległych noży w pozycji klepsydry, to sekcji w formie będzie nadal osiem.
Pierwsze trzy sekcje są przeznaczone do nauki zasad walki nożami przeciwko broniom długim, pozostałe przeciwko broniom krótkim. Główne różnice polegają na kątach pod którymi wykonuje się techniki. Forma noży, jak już wspomniano, uczy specyficznego sposobu poruszania: innego przeciwko broniom długim a innego przeciwko broniom krótkim. Jest to jednak zawsze różne poruszanie niż w walce wręcz wg. zasad systemu Ving Tsun kuen. Przenoszenie jednego sposobu poruszania na drugi jest więc poważnym błędem.
Techniki tnące formy Bart Cham Dao służą do atakowania nadgarstka, łokcia lub kolana oraz korpusu przeciwnika (szczególnie tętnicy szyjnej lub pod pachą). Można nimi wykonywać też dźgnięcia.
Trzeba tu podkreślić, że każde cięcie w dowolne miejsce, wywołuje szok i niezdolność przeciwnika do dalszej efektywnej walki. Dlatego techniki są obszerniejsze niż w walce bez broni i wychodzą poza obrys ciała. Zawsze bowiem bronią życia. Tu każde trafienie jest praktycznie śmiertelne.

Translate »